COVID-19 mRNA booster vaccine induces transient CD8+ T effector cell responses while conserving the memory pool for subsequent reactivation
Immunization with two mRNA vaccine doses elicits robust spike-specific CD8+ T cell responses, but reports of waning immunity after COVID-19 vaccination prompt the introduction of booster vaccination campaigns. However, the effect of mRNA booster vaccination on the spike-specific CD8+ T cell response...
Gespeichert in:
| Hauptverfasser: | , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , |
|---|---|
| Dokumenttyp: | Article (Journal) |
| Sprache: | Englisch |
| Veröffentlicht: |
08 August 2022
|
| In: |
Nature Communications
Year: 2022, Jahrgang: 13, Pages: 1-11 |
| ISSN: | 2041-1723 |
| DOI: | 10.1038/s41467-022-32324-x |
| Online-Zugang: | Resolving-System, kostenfrei, Volltext: https://doi.org/10.1038/s41467-022-32324-x Verlag, kostenfrei, Volltext: https://www.nature.com/articles/s41467-022-32324-x |
| Verfasserangaben: | Matthias Reinscheid, Hendrik Luxenburger, Vivien Karl, Anne Graeser, Sebastian Giese, Kevin Ciminski, David B. Reeg, Valerie Oberhardt, Natascha Roehlen, Julia Lang-Meli, Kathrin Heim, Nina Gross, Christina Baum, Siegbert Rieg, Claudius Speer, Florian Emmerich, Susanne Breisinger, Daniel Steinmann, Bertram Bengsch, Tobias Boettler, Georg Kochs, Martin Schwemmle, Robert Thimme, Christoph Neumann-Haefelin, Maike Hofmann |
MARC
| LEADER | 00000caa a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | 1822176026 | ||
| 003 | DE-627 | ||
| 005 | 20230426192526.0 | ||
| 007 | cr uuu---uuuuu | ||
| 008 | 221111s2022 xx |||||o 00| ||eng c | ||
| 024 | 7 | |a 10.1038/s41467-022-32324-x |2 doi | |
| 035 | |a (DE-627)1822176026 | ||
| 035 | |a (DE-599)KXP1822176026 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1361693083 | ||
| 040 | |a DE-627 |b ger |c DE-627 |e rda | ||
| 041 | |a eng | ||
| 084 | |a 33 |2 sdnb | ||
| 100 | 1 | |a Reinscheid, Matthias |e VerfasserIn |0 (DE-588)1257792202 |0 (DE-627)180247563X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a COVID-19 mRNA booster vaccine induces transient CD8+ T effector cell responses while conserving the memory pool for subsequent reactivation |c Matthias Reinscheid, Hendrik Luxenburger, Vivien Karl, Anne Graeser, Sebastian Giese, Kevin Ciminski, David B. Reeg, Valerie Oberhardt, Natascha Roehlen, Julia Lang-Meli, Kathrin Heim, Nina Gross, Christina Baum, Siegbert Rieg, Claudius Speer, Florian Emmerich, Susanne Breisinger, Daniel Steinmann, Bertram Bengsch, Tobias Boettler, Georg Kochs, Martin Schwemmle, Robert Thimme, Christoph Neumann-Haefelin, Maike Hofmann |
| 264 | 1 | |c 08 August 2022 | |
| 300 | |a 11 | ||
| 336 | |a Text |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |a Computermedien |b c |2 rdamedia | ||
| 338 | |a Online-Ressource |b cr |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Gesehen am 11.11.2022 | ||
| 520 | |a Immunization with two mRNA vaccine doses elicits robust spike-specific CD8+ T cell responses, but reports of waning immunity after COVID-19 vaccination prompt the introduction of booster vaccination campaigns. However, the effect of mRNA booster vaccination on the spike-specific CD8+ T cell response remains unclear. Here we show that spike-specific CD8+ T cells are activated and expanded in all analyzed individuals receiving the 3rd and 4th mRNA vaccine shots. This CD8+ T cell boost response is followed by a contraction phase and lasts only for about 30-60 days. The spike-specific CD8+ T memory stem cell pool is not affected by the 3rd vaccination. Both 4th vaccination and breakthrough infections with Delta and Omicron rapidly reactivate CD8+ T memory cells. In contrast, neutralizing antibody responses display little boost effect towards Omicron. Thus, COVID-19 mRNA booster vaccination elicits a transient T effector cell response while long-term spike-specific CD8+ T cell immunity is conserved to mount robust memory recall targeting emerging variants of concern. | ||
| 650 | 4 | |a Cytotoxic T cells | |
| 650 | 4 | |a Immunological memory | |
| 650 | 4 | |a RNA vaccines | |
| 650 | 4 | |a SARS-CoV-2 | |
| 700 | 1 | |a Luxenburger, Hendrik |e VerfasserIn |0 (DE-588)1175674362 |0 (DE-627)1046962078 |0 (DE-576)516389386 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Karl, Vivien |e VerfasserIn |0 (DE-588)125779261X |0 (DE-627)1802476466 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Graeser, Anne |e VerfasserIn |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Giese, Sebastian |e VerfasserIn |0 (DE-588)1127649639 |0 (DE-627)882151533 |0 (DE-576)485327384 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Ciminski, Kevin |e VerfasserIn |0 (DE-588)1160690391 |0 (DE-627)1024097676 |0 (DE-576)506126390 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Reeg, David B. |e VerfasserIn |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Oberhardt, Valerie |e VerfasserIn |0 (DE-588)1161034978 |0 (DE-627)1024443108 |0 (DE-576)506322890 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Röhlen, Natascha |d 1990- |e VerfasserIn |0 (DE-588)1153747944 |0 (DE-627)1015254756 |0 (DE-576)500413894 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Lang-Meli, Julia |e VerfasserIn |0 (DE-588)1230076263 |0 (DE-627)1752420020 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Heim, Kathrin |e VerfasserIn |0 (DE-588)1191390993 |0 (DE-627)1670038807 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Gross, Nina |e VerfasserIn |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Baum, Christina |e VerfasserIn |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Rieg, Siegbert |d 1973- |e VerfasserIn |0 (DE-588)124312594 |0 (DE-627)706603281 |0 (DE-576)185828973 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Speer, Claudius |d 1990- |e VerfasserIn |0 (DE-588)1136602860 |0 (DE-627)893257893 |0 (DE-576)490687946 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Emmerich, Florian |e VerfasserIn |0 (DE-588)1119111617 |0 (DE-627)87240529X |0 (DE-576)176414371 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Breisinger, Susanne |d 1963- |e VerfasserIn |0 (DE-588)123608740 |0 (DE-627)082658269 |0 (DE-576)293788537 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Steinmann, Daniel |d 1976- |e VerfasserIn |0 (DE-588)130532754 |0 (DE-627)503364142 |0 (DE-576)190107766 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Bengsch, Bertram |d 1982- |e VerfasserIn |0 (DE-588)136789242 |0 (DE-627)587251832 |0 (DE-576)288377060 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Böttler, Tobias |d 1979- |e VerfasserIn |0 (DE-588)133080226 |0 (DE-627)534474756 |0 (DE-576)265576598 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Kochs, Georg |e VerfasserIn |0 (DE-588)1081299347 |0 (DE-627)845798103 |0 (DE-576)454099703 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Schwemmle, Martin |e VerfasserIn |0 (DE-588)1111531269 |0 (DE-627)865608253 |0 (DE-576)476151597 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Thimme, Robert |d 1970- |e VerfasserIn |0 (DE-588)114651825 |0 (DE-627)568581016 |0 (DE-576)289804094 |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Neumann-Haefelin, Christoph |d 1977- |e VerfasserIn |0 (DE-588)124676391 |0 (DE-627)521531845 |0 (DE-576)18652949X |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Hofmann, Maike |e VerfasserIn |0 (DE-588)1022547925 |0 (DE-627)716999609 |0 (DE-576)365597783 |4 aut | |
| 773 | 0 | 8 | |i Enthalten in |t Nature Communications |d [London] : Springer Nature, 2010 |g 13(2022), Artikel-ID 4631, Seite 1-11 |h Online-Ressource |w (DE-627)626457688 |w (DE-600)2553671-0 |w (DE-576)331555905 |x 2041-1723 |7 nnas |a COVID-19 mRNA booster vaccine induces transient CD8+ T effector cell responses while conserving the memory pool for subsequent reactivation |
| 773 | 1 | 8 | |g volume:13 |g year:2022 |g elocationid:4631 |g pages:1-11 |g extent:11 |a COVID-19 mRNA booster vaccine induces transient CD8+ T effector cell responses while conserving the memory pool for subsequent reactivation |
| 856 | 4 | 0 | |u https://doi.org/10.1038/s41467-022-32324-x |x Resolving-System |x Verlag |z kostenfrei |3 Volltext |
| 856 | 4 | 0 | |u https://www.nature.com/articles/s41467-022-32324-x |x Verlag |z kostenfrei |3 Volltext |
| 951 | |a AR | ||
| 992 | |a 20221111 | ||
| 993 | |a Article | ||
| 994 | |a 2022 | ||
| 998 | |g 1136602860 |a Speer, Claudius |m 1136602860:Speer, Claudius |d 910000 |d 910100 |e 910000PS1136602860 |e 910100PS1136602860 |k 0/910000/ |k 1/910000/910100/ |p 15 | ||
| 999 | |a KXP-PPN1822176026 |e 4209774154 | ||
| BIB | |a Y | ||
| SER | |a journal | ||
| JSO | |a {"language":["eng"],"physDesc":[{"extent":"11 S."}],"relHost":[{"origin":[{"publisher":"Springer Nature ; Nature Publishing Group UK","dateIssuedDisp":"[2010]-","publisherPlace":"[London] ; [London]"}],"pubHistory":["2010-"],"id":{"zdb":["2553671-0"],"eki":["626457688"],"issn":["2041-1723"]},"recId":"626457688","language":["eng"],"disp":"COVID-19 mRNA booster vaccine induces transient CD8+ T effector cell responses while conserving the memory pool for subsequent reactivationNature Communications","title":[{"title_sort":"Nature Communications","title":"Nature Communications"}],"type":{"media":"Online-Ressource","bibl":"periodical"},"part":{"year":"2022","pages":"1-11","volume":"13","extent":"11","text":"13(2022), Artikel-ID 4631, Seite 1-11"},"physDesc":[{"extent":"Online-Ressource"}],"note":["Gesehen am 13.06.24"]}],"note":["Gesehen am 11.11.2022"],"origin":[{"dateIssuedKey":"2022","dateIssuedDisp":"08 August 2022"}],"title":[{"title_sort":"COVID-19 mRNA booster vaccine induces transient CD8+ T effector cell responses while conserving the memory pool for subsequent reactivation","title":"COVID-19 mRNA booster vaccine induces transient CD8+ T effector cell responses while conserving the memory pool for subsequent reactivation"}],"type":{"bibl":"article-journal","media":"Online-Ressource"},"person":[{"family":"Reinscheid","display":"Reinscheid, Matthias","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Matthias","role":"aut"},{"family":"Luxenburger","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Luxenburger, Hendrik","given":"Hendrik","role":"aut"},{"role":"aut","family":"Karl","display":"Karl, Vivien","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Vivien"},{"role":"aut","given":"Anne","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Graeser, Anne","family":"Graeser"},{"role":"aut","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Giese, Sebastian","given":"Sebastian","family":"Giese"},{"roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Ciminski, Kevin","given":"Kevin","family":"Ciminski","role":"aut"},{"role":"aut","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"David B.","display":"Reeg, David B.","family":"Reeg"},{"family":"Oberhardt","given":"Valerie","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Oberhardt, Valerie","role":"aut"},{"role":"aut","family":"Röhlen","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Röhlen, Natascha","given":"Natascha"},{"role":"aut","family":"Lang-Meli","given":"Julia","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Lang-Meli, Julia"},{"role":"aut","family":"Heim","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Kathrin","display":"Heim, Kathrin"},{"role":"aut","given":"Nina","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Gross, Nina","family":"Gross"},{"family":"Baum","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Christina","display":"Baum, Christina","role":"aut"},{"role":"aut","family":"Rieg","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Siegbert","display":"Rieg, Siegbert"},{"display":"Speer, Claudius","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Claudius","family":"Speer","role":"aut"},{"role":"aut","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Emmerich, Florian","given":"Florian","family":"Emmerich"},{"role":"aut","family":"Breisinger","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Breisinger, Susanne","given":"Susanne"},{"display":"Steinmann, Daniel","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Daniel","family":"Steinmann","role":"aut"},{"roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Bengsch, Bertram","given":"Bertram","family":"Bengsch","role":"aut"},{"role":"aut","family":"Böttler","display":"Böttler, Tobias","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Tobias"},{"family":"Kochs","display":"Kochs, Georg","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Georg","role":"aut"},{"role":"aut","family":"Schwemmle","given":"Martin","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Schwemmle, Martin"},{"family":"Thimme","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Thimme, Robert","given":"Robert","role":"aut"},{"given":"Christoph","roleDisplay":"VerfasserIn","display":"Neumann-Haefelin, Christoph","family":"Neumann-Haefelin","role":"aut"},{"family":"Hofmann","display":"Hofmann, Maike","roleDisplay":"VerfasserIn","given":"Maike","role":"aut"}],"name":{"displayForm":["Matthias Reinscheid, Hendrik Luxenburger, Vivien Karl, Anne Graeser, Sebastian Giese, Kevin Ciminski, David B. Reeg, Valerie Oberhardt, Natascha Roehlen, Julia Lang-Meli, Kathrin Heim, Nina Gross, Christina Baum, Siegbert Rieg, Claudius Speer, Florian Emmerich, Susanne Breisinger, Daniel Steinmann, Bertram Bengsch, Tobias Boettler, Georg Kochs, Martin Schwemmle, Robert Thimme, Christoph Neumann-Haefelin, Maike Hofmann"]},"id":{"eki":["1822176026"],"doi":["10.1038/s41467-022-32324-x"]},"recId":"1822176026"} | ||
| SRT | |a REINSCHEIDCOVID19MRN0820 | ||